Enseigner la grammaire en contexte: le cas du français au Vietnam

Abstract

Ngữ pháp luôn đóng vai trò quan trọng trong dạy-học tiếng Pháp ở Việt Nam. Tuy nhiên, trước tình hình ngày càng nhiều người học tiếng Pháp để du học, phương pháp giảng dạy ngữ pháp cần được điều chỉnh. Báo cáo mô tả thực trạng của việc giảng dạy ngữ pháp ở các cơ sở đào tạo của Việt Nam. Hiện nay, việc dạy-học ngữ pháp vẫn mang nặng tính truyền thống: ngay từ những giờ học đầu tiên đã chủ yếu là ngữ pháp tường minh; quá nhiều kiến thức về siêu ngôn ngữ; nhiều nội dung còn gây tranh cãi như "mạo từ xác định/không xác định", "các động từ chỉ sự chuyển động chia ở thời quá khứ với trợ động từ être", "thời tương lai đơn giản của các động từ nhóm một được hình thành trên cơ sở động từ nguyên thể", v.v. Thực tế cho thấy những nội dung này không hoàn toàn chính xác. Báo cáo cũng phân tích nguyên nhân của những hạn chế này: trước đây học ngoại ngữ chủ yếu để dịch văn học, sau năm 1954, học tiếng Pháp chủ yếu là để trở thành giáo viên dạy tiếng Pháp cho người Việt Nam, để nói tiếng Pháp với người Việt Nam. Mặt khác, dạy ngữ pháp tường minh dễ kiểm tra đánh giá; chữa các bài tập cấu trúc dễ hơn là chữa các bài tập ngữ pháp theo đường hướng tri nhận, trong tình huống cụ thể, v.v... Từ kết quả của phân tích nguyên nhân, báo cáo đề ra một số giải pháp: ưu tiên giảng dạy ngữ pháp trong tình huống, giảm bớt kiến thức siêu ngôn ngữ, tăng cường cơ hội quan sát cho người học, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nắm bắt giá trị ngữ nghĩa của các hiện tượng ngữ pháp, v.v…