Phân tích diễn ngôn phê phán: Lí luận và Phương pháp

Abstract

Những năm 60 và 70 của thế kỉ XX đã chứng kiến cấu trúc luận đang dần nhường bước cho đường hướng nghiên cứu mới là chức năng luận với các đại diện chủ yếu như phân tích diễn ngôn, dụng học, ngữ nghĩa học nhận thức, ngôn ngữ học xã hội, ngữ pháp chức năng và nhất là phân tích diễn ngôn phê phán (CDA) - đối tượng chính của chuyên khảo này. CDA đã đặt mình vào vị trí của khoa học phê phán, mặc dù lí luận phê phán không phải là cái gì mới trong nhận thức luận của con người. CDA đặt mối quan tâm chủ yếu đến quan hệ quyền lực, quan hệ xã hội, và sự tác động của thực tại xã hội đến ngôn ngữ. Như vậy, CDA thực sự giải quyết mối quan hệ giữa ngôn ngữ và xã hội. CDA mà công trình này theo đuổi khác với lí thuyết phê phán ở chỗ nó được đặt trên căn cứ ngôn ngữ học. Chuyên luận gồm có năm chương. Chương một giới thiệu tổng quan về CDA. Chương hai trình bày một số cơ sở lí luận cơ bản của CDA. Nội dung của chương ba là trình bày một số đường hướng phân tích CDA chính. Chương bốn được thiết kế nhằm cung cấp một khung cảnh xã hội trong thiên niên kỉ mới, và tập trung vào việc lí giải hai hiện tượng được nhiều người quan tâm là toàn cầu hóa và cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa khủng bố, cũng như tác động của diễn ngôn đối với thay đổi xã hội. Chương bốn còn thể hiện một thử nghiệm nghiên cứu về tác động và hiệu quả của diễn ngôn với thay đổi xã hội. Chương năm kết luận trình bày một số suy nghĩ chủ quan của chúng tôi về CDA.