TÌNH HÌNH SỬ DỤNG NGÔN NGỮ CỦA NGƯỜI THÁI ĐEN BẢN CANG NÀ, MƯỜNG LÒ, TỈNH YÊN BÁI

Abstract

Việt Nam là một quốc gia với gần 2/3 vùng lãnh thổ là địa bàn có các dân tộc thiểu số sinh sống đan xen. Do đó, tình hình sử dụng ngôn ngữ nơi đây khá phức tạp và trở thành mối quan tâm của rất nhiều nhà nghiên cứu ngôn ngữ học. Chính phủ Việt Nam đã và đang quan tâm nhiều tới các dân tộc thiểu số nói chung, đặc biệt là dân tộc Thái nói riêng, là thực hiện chính sách giáo dục song ngữ rộng rãi để bảo tồn cả tiếng mẹ đẻ và giáo dục tiếng phổ thông. Tuy nhiên cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu học thêm ngoại ngữ, cụ thể là tiếng Anh trở nên thiết yếu và các dân tộc thiểu số bắt đầu được thụ hưởng nền giáo dục đa ngữ. Cho nên, ở địa bàn khảo sát, người Thái sử dụng và được thụ hưởng đồng thời ba ngôn ngữ: tiếng Thái (tiếng mẹ đẻ), tiếng Việt và tiếng Anh. Xuất phát từ nhu cầu đánh giá tình trạng sử dụng ngôn ngữ ở một địa bàn dân tộc cụ thể, trong bài viết này, chúng tôi tập trung trình bày 3 vấn đề sau: (1) Tình hình đa ngữ của người Thái đen ở khu vực ở bản Cang Nà; (2) Bước đầu đánh giá năng lực sử dụng ba ngôn ngữ trong các cảnh huống ngôn ngữ khác nhau; (3) Nhận xét về giáo dục đa ngữ trong môi trường đa ngữ của người Thái, trong đó có vấn đề giáo dục ngoại ngữ (tiếng Anh) cho người dân tộc thiểu số ở Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định lượng kết hợp với so sánh và thủ pháp thống kê. Tư liệu được thu thập thông qua các nghiên cứu điền dã. Nghiên cứu sẽ chỉ ra những phức tạp trong tình hình lựa chọn và sử dụng ngôn ngữ của người Thái đen tương ứng với sự khác biệt nhóm tuổi và cảnh huống ngôn ngữ