ẨN DỤ Ý NIỆM CẢM XÚC “VUI” TRONG THÀNH NGỮ TIẾNG PHÁP VÀ TIẾNG VIỆT

Abstract

Theo các nhà nghiên cứu thuộc trường phái ngôn ngữ học tri nhận, bản chất tình cảm con người rất trừu tượng và trong một chừng mực nhất định, nó được ý niệm hóa và diễn tả qua những ẩn dụ dựa trên cơ sở nghiệm thân kết hợp với mô hình văn hóa. Nằm trong xu hướng nghiên cứu bức tranh ngôn ngữ về thế giới, bài viết này quan tâm đến những biểu thức ẩn dụ thể hiện cảm xúc VUI thu thập được từ hệ thống ngữ liệu thành ngữ trong tiếng Pháp và tiếng Việt. Từ việc phân tích ngữ liệu là 159 câu thành ngữ trong tiếng Pháp và tiếng Việt, chúng tôi phát hiện một số ẩn dụ tương đồng trong việc ý niệm hóa cảm xúc VUI trong hai ngôn ngữ, chủ yếu xuất phát từ những điểm tương tự trong hiểu biết cơ bản về sinh lý học của con người. Mặt khác, xuất phát từ môi trường địa lý, từ quan niệm về giá trị, từ lối suy nghĩ và cách nhìn nhận thế giới của hai dân tộc, những ẩn dụ ý niệm về niềm vui trong tiếng Pháp và tiếng Việt đều mang những nét đặt trưng riêng.