PHÂN BIỆT NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ NGHIÊN CỨU NHÂN VĂN

Abstract

Trong bối cảnh nghiên cứu học thuật ở Việt Nam hiện nay, khoa học xã hội dường như lấn át các ngành nhân văn. Nghiên cứu nhân văn tự nó không phải thỏa mãn các tiêu chí của nghiên cứu khoa học nhưng lại rất dễ bị đánh giá bởi các tiêu chí đó và hiểu nhầm thành công trình khoa học không đạt chuẩn. Bài viết này nhằm phân biệt hai cách tiếp cận nghiên cứu học thuật khác nhau: khoa học (xã hội) và nhân văn. Tác giả mô tả bức tranh chung về khoa học xã hội và nhân văn trong học thuật đương đại và đặt ra vấn đề công nhận, trân trọng nghiên cứu nhân văn để phát triển các lĩnh vực nghiên cứu mới như nghiên cứu quốc tế và nghiên cứu văn hóa. Tiếp theo đó, bài viết bàn về các hệ hình/trường phái nghiên cứu khoa học xã hội và phê bình những giả định cấu thành nhận thức luận khoa học xã hội. Các mô tả về nghiên cứu nhân văn được đưa ra để làm rõ rằng có những cách làm nghiên cứu khác với khoa học, có giá trị và được các cộng đồng học thuật công nhận. Tóm lại, nghiên cứu nhân văn trao niềm tin vào cảm quan của con người trong khi đó nghiên cứu khoa học dựa trên các bộ quy định được xác lập rõ ràng để tạo đồng thuận về tính đúng đắn và giá trị của nghiên cứu.