NGHIÊN CỨU NHỮNG KHÓ KHĂN CƠ BẢN TRONG VIỆC PHÁT ÂM NGỮ ĐIỆU TIẾNG VIỆT CHO NGƯỜI NƯỚC NGOÀI

Abstract

1. Mục đích - Một là nghiên cứu, cung cấp một số nhận thức lý luận liên quan đến hiện tượng ngữ điệu trong ngôn ngữ học nói chung và trong Việt ngữ học nói riêng. - Hai là phân tích xác nhận một số biểu hiện thực tế về những khó khăn cơ bản của người nước ngoài phát âm ngữ điệu tiếng Việt và nêu lên giải pháp khắc phục những khó khăn đó. - Ba là thông qua giải quyết hai yêu cầu vừa nêu ra là gợi mở các phương thức, các giải pháp có tính giáo học pháp sư phạm liên quan đến việc dạy tiếng Việt, đặc biệt là dạy kĩ năng nói đang ngày càng có yêu cầu cao trong nhu cầu định hướng lý thuyết và thực tế ứng dụng ngôn ngữ học hiện nay. 2. Nội dung chính Thừa nhận ngữ điệu cùng với thanh điệu, trọng âm là ba hiện tượng ngôn điệu quan trọng của ngữ âm học. Trong đó, ngữ điệu là hiện tượng ngôn điệu được thể hiện ở cấp độ câu của ngôn ngữ. Thể hiện đúng ngữ điệu cũng chính là sự thể hiện năng lực sử dụng thành thạo tiếng Việt đối với người nước ngoài (đặc biệt là ngôn ngữ nói). Vì vậy, đề tài đã xác định chức năng ngữ điệu là một nội dung quan trọng cần được chú ý phân tích giúp người học có nhận thức và tìm ra cách thức luyện tập, sử dụng ngữ điệu trong nói năng, giao tiếp một cách hiệu quả. Đề tài tập trung nghiên cứu một số kiểu câu được phân chia theo mục đích phát ngôn nhằm chỉ ra những đặc điểm cũng như chỉ ra những tương đồng hoặc khác biệt khi chuyển ngữ điệu câu mà người học cần biết. Những đặc điểm này vừa là kiến thức vừa chính là cách khắc phục lỗi sử dụng câu nói trong tiếng Việt khi luyện tập ngữ điệu. 3. Kết quả nghiên cứu - Đề tài cung cấp cho người học những kiến thức về vị trí, đặc trưng và các chức năng của ngữ điệu tiếng Việt nhằm giúp người học luyện tập, sử dụng ngữ điệu trong giao tiếp một cách hiệu quả. Đó là: chức năng ngữ pháp, chức năng tu từ, chức năng phân giới, chức năng khu biệt, chức năng dụng học, chức năng liên kết. Trong công trình này, chúng tôi tập trung chỉ ra khó khăn cơ bản và cách khắc phục trong phát âm của ngữ điệu người nước ngoài ở ba loại câu có tần suất sử dụng cao là: 1- Câu trần thuật (một số kiểu loại) 2- Câu nghi vấn (câu hỏi) (một số kiểu loại) 3- Câu cảm thán (một số kiểu loại). Tất cả những dạng loại câu thể hiện trong tình huống xác định với ví dụ phát ngôn cụ thể. Ở mỗi kiểu câu, chúng tôi đều phân tích đặc điểm và các tình huống giao tiếp đặc trưng. Kết hợp với chuyên gia công nghệ thông tin, qua các hình ảnh phân tích thực nghiệm ngữ âm, người dạy có thể minh họa đường biểu diễn của ngữ điệu câu tiếng Việt. Nhờ những thông tin về lí thuyết và thực tiễn, người học có thể tự nhận thức và luyện tập ngữ điệu tiếng Việt đạt yêu cầu cho đến chuẩn ngữ âm.