MỘT SỐ QUAN NIỆM VỀ TỪ ĐA NGHĨA VÀ CÁCH NHẬN DIỆN TỪ ĐA NGHĨA TIẾNG VIỆT

Abstract

Nhiều nhà ngôn ngữ học nhất trí rằng đa nghĩa là một hiện tượng phổ quát của ngôn ngữ, trong đó đa nghĩa từ vựng là biểu hiện điển hình và tập trung nhất bởi vì nó bộc lộ tính không đồng hình giữa hai mặt cái biểu hiện và cái được biểu hiện của ký hiệu ngôn ngữ. Đa nghĩa từ vựng là sự thể hiện qui luật tiết kiệm của ngôn ngữ đồng thời cũng là một biểu hiện của sự sử dụng đa dạng trong văn cảnh, sự tích hợp nội dung văn hóa tinh thần trong ngữ nghĩa của ngôn ngữ. Nghiên cứu sâu về hiện tượng từ đa nghĩa từ vựng không những có ý nghĩa lí luận mà còn có ý nghĩa thiết thực trong việc biên soạn từ điển giải thích, trong giảng dạy ngôn ngữ, trong việc tìm hiểu mối quan hệ ngôn ngữ và văn hóa. Bài viết tổng hợp khá đầy đủ và toàn diện các quan niệm của giới ngữ học trong và ngoài nước về đa nghĩa từ vựng từ quan điểm truyền thống cho đến quan điểm hiện đại nhất đồng thời xác lập bộ tiêu chí cần thiết để định lượng từ đa nghĩa trong tiếng Việt dựa trên ngữ liệu từ điển tiếng Việt.