Bước đầu khảo sát danh từ đa nghĩa trên “Từ điển tiếng Việt”

Abstract

Danh từ là một trong ba từ loại chính của tiếng Việt và là từ loại được chú ý nghiên cứu nhiều từ trước tới nay song chủ yếu là về mặt ngữ pháp. Về từ vựng ngữ nghĩa thì hầu như chưa có công trình nào đề cập riêng cho từ loại này. Trong xu hướng chú ý nghiên cứu nhiều về kết học, nghĩa học, dụng học của ngôn ngữ học hậu cấu trúc luận; đồng thời nhằm mục đích dạy và học tiếng Việt một cách sâu sắc, góp phần phục vụ những yêu cầu ứng dụng như biên soạn từ điển, sách giáo khoa, giáo trình nên chúng tôi chú ý nghĩa nghiên cứu nghĩa của danh từ và bắt đầu với công việc khảo sát danh từ đa nghĩa trên tư liệu từ điển giải thích: “Từ điển tiếng Việt”, Hoàng Phê. 1998. Qua khảo sát định lượng, chúng tôi thu được những thông tin sau: - Có thể hình dung danh từ đa nghĩa được đưa vào giải thích trong từ điển phản ánh phần lớn hiện trạng từ vựng danh từ tiếng Việt trong thực tế. - Xét về cấp độ vi mô lẫn vĩ mô, sự phản ánh ấy dù có nhiều đóng góp vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục, bổ sung. - Thực tế tư liệu cần được khai thác văn cảnh, ngôn cảnh thuộc các loại hình phong cách chức năng các nhau, sát hợp hơn với thực tiễn vận dụng ngôn từ mới để bao quát được thực tiễn sinh động của danh từ đa nghĩa.