NHỮNG TƯƠNG ĐỒNG VỀ VĂN HOÁ CỦA THÀNH NGỮ VÀ TỤC NGỮ TRONG TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ĐỨC

Abstract

Thành ngữ và tục ngữ là nhóm từ vựng phản ánh rõ nét nhất đặc điểm văn hoá và những nét đặc sắc trong ngôn ngữ của mỗi dân tộc. Vì vậy nghiên cứu đối chiếu thành ngữ, tục ngữ và ứng dụng những kết quả nghiên cứu vào thực tiễn dạy và học ngoại ngữ sẽ giúp người học làm chủ ngôn ngữ đích và tăng cường hiệu quả giao tiếp. Bên cạnh những tương đồng về mặt ngôn ngữ - ngữ âm, cấu trúc, từ vựng, sắc thái biểu cảm - thì thành ngữ và tục ngữ trong các ngôn ngữ đều có nhiều điểm tương đồng về ngữ nghĩa bề sâu (Tiefenstruktur) do thành ngữ và tục ngữ phản ánh cuộc sống xã hội, con người của các dân tộc và qui luật tự nhiên, môi trường, xã hội. Dù các dân tộc có cách xa nhau về địa lý, có những khác biệt nhất định về lịch sử, văn hoá, kinh tế, chính trị, tâm sinh lý, nhưng họ vẫn có nhiều điểm chung rất con người. Báo cáo này đưa ra một số nhận xét về các đặc điểm tương đồng về mặt văn hoá dân tộc của các thành ngữ và tục ngữ phổ biến trong tiếng Đức và tiếng Việt dựa trên khảo sát, so sánh và đối chiếu 500 thành ngữ và tục ngữ thông dụng. Những điểm tương đồng liên quan chủ yếu tới những đặc trưng của con người như đạo đức, tâm lý và trạng thái tình cảm; nhận thức, hiểu biết và trí tuệ; giáo dục, lao động và học tập; phong tục tập quán của hai dân tộc.